Seksuele intimidatie

Seksuele intimidatie op het werk kan verregaande gevolgen hebben. Als één van je collega’s hiervan het slachtoffer wordt, kan die daardoor allerlei fysieke en psychische klachten krijgen. Voorbeelden van psychische klachten zijn slapeloosheid, concentratiestoornissen, angst, agressie en irritatie, stress of algehele gespannenheid. Ook kan een collega gaan klagen over pijn zoals rug-, nek- en schouderpijn, hoofdpijn, buikpijn en maagklachten of eetstoornissen.

Gebrek aan veiligheid en vertrouwen
Als je collega op het werk slachtoffer wordt van seksuele intimidatie, tast dat zijn algemene vertrouwen in anderen aan. Jouw bedrijf bleek namelijk een minder veilige plek dan je collega dacht. Die constatering kan in het ernstigste geval leiden tot gezondheidsklachten van psychische aard of tot een posttraumatische stressstoornis. Die psychische aandoeningen kunnen er zelfs voor zorgen dat je collega arbeidsongeschikt raakt.

Gerelateerd
Kennisbank – Agressie en geweld
Kennisbank – Pesten en discriminatie

Meer informatie
Lees meer over seksuele intimidatie in dit kennisdossier.

Wil je voorkomen dat je collega’s slachtoffer worden van ongewenste intimiteiten, dan moet je weten wanneer je kunt spreken van seksuele intimidatie. Hiervan is sprake als iemand seksuele gunsten afdwingt (of lijkt af te dwingen) van je collega. Let op: hoewel vrouwen vaak het slachtoffer zijn van seksuele intimidatie, kunnen ook je mannelijke collega’s hieronder lijden.

Neem de beleving van je collega als uitgangspunt
Toch kun je als buitenstaander niet bepalen of een collega zich seksueel geïntimideerd voelt. Bij seksuele intimidatie gaat het namelijk om de beleving van het slachtoffer, niet om de intentie van de dader. Die kan wel denken dat hij een grapje maakt, maar het slachtoffer bepaalt of hij het ervaart als erg kwetsend of zelfs bedreigend. Neem deze beleving als uitgangspunt van je beleid.

Vormen van seksuele intimidatie
Seksuele intimidatie kan verschillende vormen aannemen. Je collega’s kunnen globaal te maken krijgen met drie vormen:

• verbale seksuele intimidatie; 
• non-verbale seksuele intimidatie;
• fysieke seksuele intimidatie.

Je hebt te maken met verbale seksuele intimidatie als iemand:

• aan je collega seksueel getinte opmerkingen of seksueel getinte berichten (sms, appbericht, e-mails) verstuurt;
• aan je collega intieme vragen stelt over zijn privéleven;
• met je collega een afspraakje wil om seksueel contact te hebben.

Van non-verbale seksuele intimidatie is sprake als iemand:

• je collega langdurig aanstaart;
• je collega seksueel getinte afbeeldingen toont (in de werkkamer of online);
• seksueel gerichte gebaren maakt richting je collega.

Fysieke seksuele intimidatie bestaat uit:

• het vastpakken of knijpen van je collega
• een arm om de schouder van je collega leggen;
• je collega (proberen te) zoenen;
• je collega de doorgang versperren;
• aanranding of verkrachting.

Als je seksuele intimidatie in je bedrijf wilt voorkomen, neem dit risico dan op in de RI&E. In het bijbehorende plan van aanpak bepaalt je werkgever met jouw hulp vervolgens welke maatregelen hij neemt om te verhinderen dat je collega’s slachtoffer worden van seksueel ongepast gedrag. Adviseer je werkgever in elk geval om helder beleid te maken waarmee hij aan je collega’s duidelijk maakt dat elke vorm van seksuele intimidatie onacceptabel is.

Dit kan je doen om seksuele intimidatie tegen te gaan
Wijs je werkgever op de volgende maatregelen die hij kan nemen om seksuele intimidatie in je bedrijf zo veel mogelijk tegen te gaan:

• Formuleer beleid waarin je collega’s laat weten dat je werkgever seksuele intimidatie niet accepteert. 
• Leg sancties op als je collega’s over de schreef gaan. 
• Spreek daders aan op hun gedrag.
• Stel een procedure in voor de (anonieme) melding en registratie van incidenten.
• Benoem een (externe) vertrouwenspersoon en laat je collega’s weten wat hij voor hen kan betekenen.
• Stel een commissie in die klachten over seksuele intimidatie in behandeling neemt. Geef deze klachtencommissie de bevoegdheid om sancties op te leggen tegen de
• dader om te voorkomen dat hij weer in de fout gaat.
• Regel opvang, ondersteuning en nazorg voor het slachtoffer.

Licht je collega’s goed voor
Wil je seksuele intimidatie voorkomen of aanpakken, vergroot dan ook de weerbaarheid van je collega’s. Licht ze goed voor over wat ze kunnen doen als ze te maken krijgen met seksuele intimidatie. Geef je collega’s de volgende tips:

• Geef duidelijk aan dat je niet gediend bent van het gedrag van degene die je lastigvalt.
• Ongewenste intimiteiten ontwikkelen zich vaak langzaam, waardoor je soms moeilijk een grens kunt trekken. Hoe eerder je ingrijpt, hoe beter. Jij (als slachtoffer) bepaalt uiteindelijk de grens.
• Schrijf na een incident goed op wat er is gebeurd.
• Vraag andere collega’s of ze soms ook last hebben van seksuele intimidatie door een ander. Samen sta je sterker.
• Bespreek de situatie met iemand die je kunt vertrouwen: een vertrouwenspersoon, een goede collega of anders iemand buiten het bedrijf.
• Als de ongewenste intimiteiten niet ophouden, dien dan een klacht in bij je werkgever

Als je collega slachtoffer wordt van seksuele intimidatie, adviseer hem dan om dit zo snel mogelijk met de eigen leidinggevende te bespreken. Daarna kan hij eventueel een klacht indienen tegen de dader. Als de dader daarna niet stopt, kan je collega een klacht indienen bij het College voor de rechten van de mens (voorheen: College Gelijke Behandeling).

Doe bij ernstige gevallen altijd aangifte
Is er sprake van ernstige seksuele intimidatie in de vorm van fysiek geweld, laat je werkgever dan aangifte doen bij de politie. In zo’n geval kan het namelijk gaan om een strafbaar feit. Hiervan is sprake als het geweldsincident ernstige gevolgen heeft voor je collega, zoals lichamelijk letsel of psychologische schade. Stap ook naar de politie als de dader ondanks herhaalde waarschuwingen toch over de schreef gaat.