Zorg voor verse lucht en voorkom tocht en vocht!

De gemiddelde Nederlander brengt maar liefst 80% van zijn tijd binnen door. Niet alleen in winkels en op school, maar ook op kantoor. Het is dan ook ontzettend belangrijk dat het binnenklimaat op de werkplek van goede kwaliteit is, zodat werknemers zich fijn en gezond voelen. Een goed klimaat is immers noodzakelijk om goed te functioneren. En niet alleen binnen, ook buiten moet je soms maatregelen nemen om de werkomstandigheden gezond te houden. Denk dan bijvoorbeeld aan werken in vrieskou of op een hete zomerse dag.

Voorwaarden voor een goed klimaat
Een goed en gezond binnenklimaat is afhankelijk van een aantal factoren. Denk daarbij aan een goede temperatuur en luchtvochtigheid en geen tocht. Vaak kun je als preventiemedewerker of als medewerker deze factoren per ruimte of soms zelfs per werkplek beïnvloeden. Daarvoor heb je uiteraard wel een goed klimaatsysteem nodig.

Uitzonderingen binnen en buiten
Door de aard van het werk is het niet altijd mogelijk om een comfortabel en optimaal klimaat te creëren. Denk aan werkplekken in de staal- en glasindustrie, bij het werk in grote loodsen en koel- en vriescellen. En bijvoorbeeld ook aan werk in de openlucht. Blootstelling aan een ongunstig klimaat moet in deze omstandigheden beperkt blijven.

Frisse lucht is een noodzakelijke voorwaarde voor goed functioneren. Voorkomen dat collega’s het benauwd krijgen is echter een secuur werkje. De lucht in een kantoor is al snel te droog of juist te vochtig. Wat voor de één een welkom zuchtje is, ervaart de ander als tocht. Ook de luchttemperatuur is van invloed op een gezond binnenklimaat.

Zoek de ideale temperatuur 
Werknemers zijn het beste instrument om te bepalen of er iets gedaan moet worden aan het klimaat. Vraag collega’s naar hun ervaring met het klimaat en hoe zij de temperatuur tijdens hun werk ervaren. Natuurlijk verschilt die beleving per medewerker. Over het algemeen hebben vrouwen het sneller koud dan mannen, dus het zoeken naar de ideale temperatuur kan lastig zijn. Het verdient in ieder geval aanbeveling een constante temperatuur aan te houden.

Voorkom tocht 

Ventileren is soms nodig om verse lucht aan te voeren. Maar ventilatie betekent ook dat lucht in beweging is. Als de beweging van lucht in een binnenruimte te groot wordt, spreken we over hinderlijke tocht. Wees hierop alert, want tocht kan bijdragen aan het ontstaan van gezondheidsklachten. Of er op z’n minst voor zorgen dat werknemers zich niet comfortabel voelen.

Regel de luchtvochtigheid 
Werken in een te vochtige omgeving kan leiden tot gezondheidsklachten aan de luchtwegen en huidirritaties veroorzaken. Een te lage luchtvochtigheid is daarentegen ook niet prettig om in te werken. Het lichaam kan dan ongemerkt veel vocht kwijtraken. Wees vooral alert bij beeldschermwerkers. Bij dit soort werk beweegt de oogbol weinig of knipperen de oogleden weinig. In combinatie met een lage luchtvochtigheid kunnen dan oogklachten ontstaan. Let bij het regelen van de luchtvochtigheid op het volgende:

• De moeilijkheid bij het regelen van de luchtvochtigheid is dat de hoeveelheid vocht in de lucht altijd relatief is. 
• Over het algemeen wordt een relatieve luchtvochtigheid tussen de 30 en 70% als behaaglijk ervaren.

Zonder dat je het ziet kan de lucht op het werk van slechte kwaliteit zijn en daarmee voor veel klachten zorgen. Regelmatige aanvoer van verse lucht is daarom erg belangrijk.

Voorkom verontreinigde lucht
Je werkgever moet ervoor zorgen dat op de werkplaats voldoende niet verontreinigde lucht aanwezig is. Let er als preventiemedewerker op dat de werkruimtes goed geventileerd zijn en dat verse lucht voldoende regelbaar is zonder dat het tocht. Beschikt de werkomgeving over een luchtverversingsinstallatie, zorg er dan voor dat deze altijd bedrijfsklaar is. Ook moet de installatie voorzien zijn van een controlesysteem dat storingen in de installatie signaleert, om te voorkomen dat de gezondheid van je collega's gevaar loopt. Andere aandachtspunten om verontreinigde lucht te voorkomen:

• Installeer een efficiënt ventilatiesysteem en laat het regelmatig onderhouden en reinigen. Veel installateurs bieden ook periodieke reiniging aan, doorgaans 1 keer per jaar.
• Vervang stoffilters in het ventilatiesysteem regelmatig en maak de kanalen schoon.
• Plaats printers, faxen en kopieerapparaten die meer dan 5000 kopieën per maand produceren in een aparte ruimte met voldoende ventilatie. Indien meer dan 50.000 afdrukken worden gemaakt dan is plaatsing in een repro-ruimte en bronafzuiging nodig
• Zorg dat de werkplek regelmatig wordt schoongemaakt.
• Hou het bureau zo leeg mogelijk (clean desk policy), zodat stof afgenomen kan worden.
• Maak gebruik van dichte kasten.
• Gebruik vloerbedekking die makkelijk te reinigen is.

Als een werkplek te koud is, kunnen je collega's minder goed presteren en bovendien ziek worden. Het gaat hierbij niet alleen om mensen die in de buitenlucht werken, maar ook om werknemers in onverwarmde loodsen of koelcellen. Let erop dat je werkgever de juiste maatregelen treft om gezondheidsschade als gevolg van kou te voorkomen.

• Scherm de werkplek af van kou, wind of regen.
• Laat werknemers pauzeren in een warme ruimte.
• Verstrek warme dranken.
• Schaf gereedschap aan dat is voorzien van isolerend materiaal.
• Laat gereedschap niet liggen op een koude plek (vooral ’s nachts niet).
• Verstrek heatpacks (een warmtebron die via een chemische reactie warmte produceert en die je in je zak kunt stoppen).

Werken bij hoge temperaturen of met hete producten kan leiden tot minder goede prestaties of schade aan de gezondheid. Daarom is het erg belangrijk regelmatig te beoordelen wat de warmterisico’s zijn in uw werkomgeving. Er is een aantal beroepen waarin werknemers regelmatig met hitte te maken hebben. Wees dus extra alert als je en je collega’s werkzaam zijn als bakkers, tuinmannen, mijnwerkers, bouwvakkers, arbeiders in de papier, staal- en glasindustrie en brandweermannen.

Maatregelen bij hoge temperaturen
Voor het nemen van maatregelen moet je werkgever de ‘arbeidshygiënische strategie’ volgen:

1. Technische maatregelen

Span een dekzeil of andere vormen van afscherming boven de plek waar in de zon gewerkt wordt.
Voer warme lucht af door te ventileren.
Verhoog met ventilatoren de luchtsnelheid.
Maak platte daken nat (en hou ze nat).

2. Organisatorische maatregelen

Vermijd werken in de zon tussen 12 en 15 uur.
Zet warmte producerende apparaten zo veel mogelijk uit.
Isoleer warmteproducerende apparaten zo veel mogelijk.

3. Mensgerichte maatregelen

• Draag een pet of helm met nekflap en beschermende kleding.
• Draag luchtige, droge kleding, liefst van katoen.
• Smeer je om de twee uur in met anti-zonnebrandmiddel.
• Vermijd of verminder zware lichamelijke inspanning of stel deze uit.
• Las extra pauzes in.
• Drink veel (géén alcohol!).
• Zorg ervoor dat het zoutgehalte in het lichaam op peil blijft.
• Voer een tropenrooster in.

Zonlicht is goed voor de mens. Maar een te lange blootstelling aan zonlicht direct op de blote huid kan schadelijk zijn. Werknemers die veel buiten werken, hebben vier tot vijf keer meer kans om huidkanker te krijgen dan mensen die binnen werken. Dit geldt helemaal voor mensen met een lichter huidtype. Let er als preventiemedewerker op dat je collega's bij het werken in de openlucht de volgende richtlijnen in acht nemen:

• Vermijd direct zonlicht zo veel mogelijk. Probeer werkzaamheden te plannen in de schaduw. 
• Vermijd in elk geval werk in de zon tussen 12 en 15 uur wanneer de zon in Nederland op zijn krachtigst is. 
• Verkort de duur van werkzaamheden in de warmte.
• Draag werkkleding met lange mouwen en lange pijpen. Let op: niet alle kleding beschermt even goed. Dunne stof beschermt nauwelijks tegen straling van de zon maak gebruik van speciale uv-werende kleding. 
• Draag een pet met een flap in de nek. Draag een uv-werende zonnebril (met CE-markering). 
• Smeer delen van de huid die niet door kleding bedekt kunnen worden (handen, gezicht) goed in met zonnebrandcrème. In Nederland is minimaal beschermingsfactor 10 noodzakelijk en herhaling na 2 uur. Mensen die veel transpireren, kunnen zich beter vaker insmeren. Bedenk wel dat zonnebrandcrème de uv-straling niet volledig tegenhoudt. Het is dus geen vrijbrief om oneindig in de zon te werken. 
• Controleer het lichaam regelmatig op verdachte plekjes op de huid en meld de veranderingen bij de bedrijfsarts of huisarts. Als een moedervlek verandert van kleur of grootte, is het ook verstandig om naar de huisarts te gaan. De meeste vormen van huidkanker zijn bij ontdekking in een vroeg stadium goed te genezen.