Agressie en geweld

Werken je collega’s in een publieke of dienstverlenende functie, dan hebben ze geregeld contact met klanten, burgers, patiënten of cliënten. In dit contact ligt een risico besloten: externe agressie. Naast hun functie zijn er nog meer factoren die bepalen hoe groot de kans is dat je collega’s in hun werk te maken kunnen krijgen met agressie of geweld.

Kijk naar de factoren binnen en buiten je bedrijf
Wil je goed inschatten welke risico’s je collega’s lopen om in aanraking te komen met agressie en geweld, voer dan een RI&E uit. Voor een complete inventarisatie en evaluatie van de risico’s houd je niet alleen rekening met interne, maar ook met externe factoren. Denk daarbij aan:

• de omgeving: de locatie van het bedrijfspand kan risico’s met zich meebrengen voor je collega’s, bijvoorbeeld als je organisatie zich bevindt in een onveilig of afgelegen deel van de stad.
• de dienstverlening: de kwaliteit van producten en diensten die je bedrijf levert is van invloed op het gedrag van klanten. Met goede producten en goede service kun je veel frustratie bij klanten voorkomen. 
• de inrichting van je bedrijf: als balies, personeelsruimten en andere werkplekken waar geen klanten mogen komen niet goed kunnen worden afgesloten, vergroot dat de risico’s voor je collega’s.
• de vaardigheden van je collega’s: ze moeten toegerust zijn op hun taak en kunnen omgaan met ongewenst gedrag. 
• je klant: jongeren (en vooral jonge mannen) gaan sneller over tot agressie. Andere risicovolle klanten zijn onder andere psychiatrische patiënten, mensen in een noodsituatie of mensen onder invloed van drugs of alcohol. Maak een profielschets van het type klanten dat je bedrijf heeft.

Wil je voorkomen dat je collega’s slachtoffer worden van agressie en geweld, dan moet je goed inzicht hebben in deze risico’s: op welke momenten hebben ze te maken met geweld? Wie is dan de degene die het geweld pleegt? Zulke vragen kun je beter beantwoorden met een goede registratie van geweldsincidenten. Als je die incidenten geregeld analyseert, levert dat veel informatie op voor de RI&E en het plan van aanpak.

Vraag je collega’s incidenten te melden
Dring er dus bij je collega’s op aan dat ze zich bij jou melden nadat ze met agressie of geweld te maken hebben gehad. Streef naar een zo volledig mogelijke registratie van incidenten. Want alleen op basis van een compleet beeld kun je effectieve maatregelen nemen. Vraag je collega’s om bij een melding deze gegevens achter te laten:

• de plaats van het incident;
• de datum van het incident;
• de aard van het incident;
• degene die het geweld pleegt.

Neem maatregelen op in het plan van aanpak
Op basis van de RI&E bepaal je welke maatregelen je neemt om agressie en geweld te beperken of te voorkomen. Die maatregelen beschrijf je in het plan van aanpak. De Inspectie SZW controleert werkgevers streng op de aanpak van agressie en geweld. Maar de inspectie biedt jou als preventiemedewerker ook hulp. Ze heeft een speciale Zelfinspectie Agressie en geweld die je kunt gebruiken om te beoordelen of je werkgever genoeg doet om je collega’s te beschermen.

Ondanks de inspanningen van jou en je werkgever kun je niet altijd verhinderen dat een collega toch slachtoffer wordt van agressie of geweld. In het geval van fysiek geweld tegen een collega kan je werkgever aangifte doen bij de politie. Bij fysiek geweld kan het namelijk gaan om een strafbaar feit. Hiervan is sprake als het geweldsincident ernstige gevolgen heeft voor je collega, zoals fysiek letsel, psychologische schade of de dood.

Je werkgever kan aangifte doen namens het slachtoffer
Durft je collega geen aangifte te doen bij de politie of is hij daartoe psychisch of fysiek niet toe in staat, adviseer je werkgever dan om dat namens het slachtoffer te doen. Dat is hij gezien zijn verantwoordelijkheid voor een veilige werkplek in ieder geval moreel verplicht. Maar als hij aangifte doet, kan je werkgever ook laten zien dat hij agressie en geweld tegen zijn werknemers niet accepteert.