Tillen, duwen en trekken 

Elke werknemer moet wel eens iets optillen of verplaatsen. Maar als het veel lichamelijke kracht vergt of als je collega’s het vaak moeten doen, kan dit tot fysieke overbelasting leiden. De vraag is wanneer je collega’s zoveel tillen, duwen of trekken dat je beschermende maatregelen moet nemen. Hiervoor kun je verschillende meetmethodes gebruiken.

Beoordeel tillen met de NIOSH-methode
Hoe zwaarder je collega’s tillen, hoe groter de kans op beschadiging. Zelfs lichte voorwerpen tillen kan tot schade leiden, bijvoorbeeld als ze tillen in een verkeerde houding of te vaak achter elkaar. Bij het (vaak) tillen van lichte voorwerpen wordt vooral de romp belast. Om tilhandelingen te beoordelen, zijn er verschillende methodes ontwikkeld. Een van de meest gebruikte is de NIOSH-methode, die niet alleen kijkt naar het gewicht van een voorwerp, maar ook naar de omstandigheden waaronder een werknemer het verplaatst. De Inspectie SZW hanteert deze methode als beoordelingsmethode van tilhandelingen.

Bepaal de risico’s van tillen, duwen en trekken
Behalve tillen zijn ook duwen en trekken fysiek belastend. Zowel het op gang brengen als het in gang houden van een rollend voorwerp is belastend voor het lichaam van de werknemer, vooral als dit met een schok gebeurt. Bij duwen of trekken gebruik je meestal je lichaamsgewicht om de last te verplaatsen. Wil je nagaan welke risico’s je collega’s lopen bij tillen, duwen en trekken, dan kun je – behalve de hierboven genoemde NIOSH-methode – de volgende hulpmiddelen gebruiken:

• De Checklist fysieke belasting geeft een overzicht van alle risico’s die bij de uitvoering van een bepaalde taak aanwezig kunnen zijn.
• De Hand-armrisicobeoordelingsmethode (HARM) verschaft je inzicht in de risico’s op arm-, nek- of rugklachten.
• Het Werkhoudingeninstrument (WHI) kun je inzetten om te bepalen of je collega’s door ongunstige werkhoudingen risico’s lopen op klachten aan het bewegingsapparaat (gewrichten, pezen en spieren).
• Met de Kernpuntenmethode (KIM) kun je individuele til-, duw- en trekwerkzaamheden beoordelen.
• De DUw en Trek Check (DUTCH) geeft inzicht in de risico’s bij het duwen of trekken van karren of containers en adviezen over het verminderen van de belasting.
• Met de checklist Beter Achter je Schermen (BAS) kunnen werkenden zelf hun risico’s bij het werken met beeldschermen bepalen en krijgen ze verbetermogelijkheden aangereikt 

De Checklist fysieke belasting, HARM en WHI, DUTCH en BAS is: https://www.fysiekebelasting.tno.nl/nl/

Bij het tegengaan van til-, duw- en trekrisico’s ga je te werk volgens de arbeidshygiënische strategie. Als je tillen, duwen en trekken niet kunt vermijden en de tijd dat je collega’s moeten tillen, duwen of trekken niet kunt verminderen, zorg er dan in ieder geval voor dat ze deze werkzaamheden op een verantwoorde manier uitvoeren. Als preventiemedewerker is het jouw taak je collega’s hierover te instrueren.

Til niet zwaarder dan 23 kilo
Het maximale gewicht dat je collega’s mogen tillen is 23 kilo. Ze moeten het voorwerp dan wel op volmaakte manier tillen. In de praktijk, met een minder goede tiltechniek, is dit gewicht dat je collega’s mogen tillen dus vaak minder.

• Neem de volgende maatregelen om de risico’s van tillen te beperken:
• Laat je collega’s niet onnodig tillen. Gebruik zo veel mogelijk hulpmiddelen, zoals heftrucks, laadkleppen, karren en steekwagens met een hefinrichting.
• Verkort de loopafstanden tussen de werkplekken door de logistiek aan te passen.
• Zorg dat je tillende collega’s niet gehinderd worden door obstakels.
• Laat werknemers tilwerk afwisselen met andere taken.
• Geef te tillen objecten waar mogelijk handvatten, zodat ze beter vast te pakken zijn.
• Plaats bij zware objecten de handvatten het liefst op heuphoogte en zeker niet op vloerniveau.
• Laat werknemers bij het tillen werkhandschoenen en schoenen met stroeve zolen en stalen neuzen dragen. Hiermee verklein je het uitglijdrisico en worden de tenen beschermd als je collega’s de last laten vallen.

Verplaats maximaal 50 kilo
Moet je goederen verplaatsen, dan mag dit handmatig tot 50 kilo. Bij zwaardere lasten moet je tilhulpmiddelen gebruiken. Met meer werknemers zo’n zware last verplaatsen mag ook niet.

Leg uit hoe je veilig tilt
Kun je tillen niet voorkomen of vergemakkelijken, dan moeten je collega’s in ieder geval op de juiste manier tillen. Als preventiemedewerker kun je werknemers de volgende instructies geven:

• Til altijd met twee handen en zorg ervoor dat beide voeten op de vloer staan.
• Sta recht voor het voorwerp. Probeer zoveel mogelijk te voorkomen dat je je rug moet draaien. 
• Sta dicht bij het voorwerp, voorkom dat je armen ver moeten reiken en houd de last zo veel mogelijk tegen de buik. 
• Betrek je collega’s bij het tilwerk.
• Til niet te veel tegelijk. Loop liever twee keer dan te zwaar te tillen. 
• Til zware lasten tussen knie- en schouderhoogte.
• Neem genoeg pauze om vermoeidheid te voorkomen. 
• Luister naar het eigen lichaam. Forceer niets bij klachten.

Duwen en trekken
Heb je alles gedaan om duw- en trekwerkzaamheden in je bedrijf te vermijden, maar blijven er taken waarbij je collega’s moeten duwen en trekken? Geef hun dan in ieder geval de volgende instructies voordat ze aan het werk gaan:

• Verlicht het duwen en trekken met elektrisch aangedreven rollend materieel.
• Maak de te verplaatsen vracht minder zwaar.
• Het rustig in gang brengen van een last is beter voor het lichaam dan een ruk of veel kracht gebruiken.
• Met twee handen duwen en trekken is beter dan met één hand.
• Zorg voor een schone vloer en verwijder drempels. Duwen en trekken kost dan veel minder kracht.
• Goed onderhoud van de wielen van rollend materieel vermindert de rolweerstand. Laat rolcontainers en palletwagens daarom twee keer per jaar te controleren.
• Zorg voor voldoende rust en pauzes tijdens het werk.
• Wissel de werkzaamheden voldoende af.